بررسی قابلیت روش تحقیق کیو در شناسایی و اولویت بندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی، نمونۀ موردی: روستای جیلان آباد از توابع اصفهان

اعمال انسان ها تابع ذهنیت آن ها در خصوص یک موضوع است. ارزش ها و به تبع آن تصمیمات و اقدامات با تغییر ذهنیت افراد تغییر می کنند. وجوه مؤثر در طرح و ساخت مسکن به شکل یک سری محدودیت­ها، امکانات، خواسته­ها، و نیازها در ذهن روستایی تأثیر می گذارد و منجر به تصمیم گیری های وی در شکل و روش احداث مسکن می­شود. بنا بر این ذهنیت از یک طرف برآیند وجوه مؤثر و از طرف دیگر منشأ تصمیمات اجرایی افراد در مورد مسکن است. لازم است تا با کاویدن ذهن افراد، با ماهیت ریشۀ اعمال، به وجوه مؤثر در تشکیل ذهنیت نیز دس یابیم. این ذهنیت­ها در مناطق مختلف و برای افراد مختلف متفاوت است. خطای معماری و طراحی نیز در بسیاری از موارد، به دلیل عرضۀ راهکارهای مشابه برای افراد بسیاری، بدون توجه به ویژگی­ها و ذهنیت­های فردی آن ها، اتفاق می­افتد. این پژوهش با معرفی روش کیو و ویژگی­ها و مراحل انجام آن، قابلیت استفاده از این روش در شناسایی و اولویت­بندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی را در یک روستای نمونه مورد سنجش قرار داد. روش تحقیق کیو، در کنار سایر تلاش های معماران برای دسترسی به مکنونات ذهنی کاربران طرح معماری، قابلیت هایی دارد. نتیجه اینکه، با استفاده از روش کیو می توان میزان اهمیت وجوه مؤثر در طرح مسکن در یک روستا را از زاویۀ ذهن روستاییان مشخص کرد. همچنین ذهن­کاوی منجر به استخراج برخی وجوه و دغدغه­های ذهنی مؤثر در رفتارهای مرتبط با احداث مسکن مردم یک روستا می­شود که توجه به آن نتایج مطلوبی را به دنبال خواهد داشت. تحقیق حاضر بر سنجش قابلیت های کاربرد روش کیو متمرکز است و هدف در آن کشف نیازهای نمونۀ موردی تحقیق نیست، ولی آنچه در حاشیه و در خصوص نمونۀ مذکور حاصل شد، بیانگر وجود دو عامل مهم در مسکن روستایی روستای جیلان­آباد از توابع اصفهان است. گروهی از روستاییان به دنبال سرپناه و حداقل­ها و خانه­ای با متراژ کم هستند و با محدودیت های قانونی درگیرند. در مقابل، گروه دیگر، به دنبال جایگاه اجتماعی و شاخص شدن در روستا، دغدغۀ احداث طبقات بیشتر برای مسکن را دارند و عناصر سمبلیک را برای تعبیه در نمای خانه جستجو می­کنند.